16 may 1929-cu ildə ABŞ-ın Hollivud şəhərində ilk dəfə “Oscar” mükafatı təqdim olunub. Kinematoqrafiya Sənət və Elm Akademiyasının bu mükafatının ilk təqdimat mərasimi 270 nəfərin iştirakı ilə 15 dəqiqə davam edib. Həmin gün aktyorlara və aktrisalara, rejissorlara, kino sənayesinin digər nümayəndələrinə 15 mükafat təqdim edilib.
Mayın 16-da dünyada hansı hadisələr baş verib?
1. 922-ci ilin 16 mayında Bulqar xanlığı İslamı dövlət dini kimi qəbul edib.
2. 1770-ci ilin 16 may tarixində Parisdə Fransa taxt-tacının vəliəhdi 16 yaşlı Lüdoviqlə 15 yaşlı şahzadə Mariya Antuanettanın təntənəli toy məsarimi keçirilib. Ailə quran gənclər Paris küçələri ilə gəzərkən sakinlərə pulsuz içkilər paylayıb. Bu zaman yaranan basabasda onlarla adam ayaq altında qalaraq həlak olub. Bir çoxu bu hadisəni uğursuz əlamət kimi qiymətləndiriblər. Həqiqətən də XVI Lüdoviq və arvadı Mariya Antuanetta inqilabçılar tərəfindən gilyotindən keçiriliblər (1793).
3. 16 may 1916-cı ildə Fransa və Böyük Britaniya arasında Yaxın Şərqdəki türk koloniyalarının bölüşdürülməsi haqqında gizli saziş imzalanıb.
4. Türkiyə respublikasının qurucusu Mustafa Kamal Paşa İzmirin işğalından 1 gün sonra – 1919-cu ilin 16 mayında 9-cu Ordu Müfəttişi olaraq Bandırma gəmisi ilə İstanbuldan Samsuna hərəkət edib.
5. Alman faşistləri tərəfindən işğal olunmuş Polşanın paytaxtında 16 may 1943-cü ildə yəhudilərin nasistlərə qarşı Getto üsyanları başa çatıb. Qiyamda 56.000 yəhudi öldürülüb. Bir aylıq mübarizədən sağ qalanlar isə gestapo düşərgələrinə göndərilib.
6. 1952-ci ilin 16 may tarixindә İngiltәrәdә qadın vә kişilәrә bәrabәr әmәk haqqı verilmәsi ilә әlqәdar qanun qәbul olunub.
8. 1969-cu ilin 16 may tarixindә SSRİ-yә mәxsus kosmos gәmisi ‘‘Venera 5’’ Venera planetinin sәthinә eniş edib.
9. 1975-ci ilin 16 may tarixindә yaponiyalı alpinist Cunko Tabei Everestın zirvәsinә çıxan ilk qadın alpinist olub.
10. 16 may 2015-ci ildə İ.M. Seçenov adına Birinci Moskva Dövlət Tibb Universitetinin Bakı filialı yaradılıb. Filialın yaradılmasında məqsəd Azərbaycanda tibb təhsilinin təkmilləşdirilməsi və bu sahədə dünyanın nüfuzlu ali təhsil mərkəzləri ilə əlaqələrin genişləndirilməsi, həmçinin ölkə vətəndaşlarının Rusiyanın tibb təhsili müəssisələrində oxumaq arzusunun təmin olunmasıdır.
16 mayda həm də bu tarixi şəxsiyyətlər xatırlanır:
1. Bu gün XII əsr Azərbaycan şairi Fələki Şirvani xatırlanır. Xaqani Şirvaninin müasiri olmuş, Əbül-Üla Gəncəvidən dərs almış Fələki Şirvanşahların mötəbər saray şairlərindən idi. Saray böhtanlarına məruz qalan Fələki Şirvani zindana salınıb, dərin mənəvi sarsıntılara dözməyərək 1146-cı ilin 16 mayında vəfat edib.
2. Tanınmış rus yazıçısı Olqa Berqolts 1910-cu ilin 16 mayında anadan olub.
3. Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, ağırlıq qaldırma üzrə dəfələrlə Azərbaycan çempionu və SSRİ idman ustası Dmitri Çelyadinov 1913-cü ilin bu günü Bakıda dünyaya gəlib.
4. Gülüş ustası, Azərbaycanın Xalq artisti Arif Quliyev 16 may 1950-ci ildə anadan olub.
5. Tanınmış ziyalı, yazıçı Oqtay Eldəgəz 16 may 2002-ci ildə vəfat edib.
Surxay Atakişiyev, Bizim.Media
