BİZİM TƏQVİM: 21 oktyabrda baş vermiş tarixi hadisələr

2020-ci ilin bu günündə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri Zəngilan rayonunun Mincivan qəsəbəsi və Xurama, Xumarlı, Sarıl, Babaylı, Üçüncü Ağalı, Hacallı, Qırax Müşlan, Üdgün, Turabad, İçəri Müşlan, Məlikli, Cahangirbəyli, Baharlı, Füzuli rayonunun Gecəgözlü, Aşağı Seyidəhmədli, Zərgər, Cəbrayıl rayonunun Bələnd, Papı, Tulus, Hacılı, Tinli kəndlərini Ermənistanın işğalından azad edib.

Bəs, oktyabrın 21-də dünyada daha nələr olub?

1. 1520-ci ilin 21 oktyabrında Fernando Magellan Cənubi Amerikanın cənubunda, Atlantik okeanını Sakit okeana birləşdirən, bu gün onun ismi ilə adlandırılan boğazı kəşf etdi.

2. 21 oktyabr 1805-ci ildə Horatio Nelsonun komandanlığı altındakı İngiltərə donanması Trafalqarda Napoleonun Birləşmiş Fransa-İspaniya Donanmasını məğlub etdi. Admiral Nelson bu müharibədə həlak oldu.

3. Osmanlı imperatorluğunun ilk xüsusi siyasi qəzeti olan “Tərcümani-Ahval” 1860-cı ilin 21 oktyabrından dərc olunmağa başladı.

4. 21 oktyabr 1879-cu ildə  dünya şöhrətli amerikalı ixtiraçı və sahibkar Tomas Edison közərmə elektrik lampası üzərində işlərini başa çatdırıb. 

5. 21 oktyabr 1935-ci ildə Adolf Hitlerin rəhbərlik etdiyi nasist Almaniyası Millətlər Cəmiyyətindən rəsmən ayrıldı.

6. Fransada qadınlar 1945-ci ilin 21 oktyabrından səsvermə hüququna malik oldular.

7. 1985-ci ilin 21 oktyabrında alman jurnalisti və yazıçısı Qünter Valrafın türk işçisindən bəhs edən “Ən aşağıdakılar kitabı satışa çıxdı. Kitab almanların türklərə qarşı irqçi düşüncəsinə qarşı çıxmaqla geniş oxucu kütləsi qazandı.  

8. 21 oktyabr 1987-ci ildə montaj-qurğu işləri Türkiyədə həyata keçirilən F-16 təyyarəsinin ölkədə ilk uçuşu rəsmi mərasimlə göstərildi.

9. 1999-cu ilin 21 oktyabrında Çeçenistanın paytaxtı Qroznının böyük ticarət mərkəzində tərədilən raket hücumunda 110 adam həyatını itirdi, 400 nəfər yaralandı.

21 oktyabrda həm də bu tarixi şəxsiyyətlər xatırlanır:

1. Tanınmış İsveç ixtiraçısı və sənaye sahibkarı Alfred Nobel 1833-cü ilin bu günü andan olub. Daha çox tüstüsüz barıt, uğultulu-civəli kapsul-detanator və dinamitin ixtiraçısı kimi tanınan Alfred həm də soyadı ilə bağlı olan Nobel mükafatının təsisçisidir (1833-1896)

2. Azərbaycanın mütəfəkkir şairi və dramaturqu Hüseyn Cavidin oğlu, bəstəkar, şair və rəssam Ərtoğrul Cavid (Rasizadə) 1919-cu il oktyabrın 21-də anadan olub. Cəmi 24 il yaşamış Ərtoğrul Azərbaycan mədəniyyəti üçün zəngin və faydalı işlər görüb (1919-1943)

3. XX əsr Azərbaycan poeziyasının görkəmli nümayəndələrindən biri, şair, tənqidçi və ölkənin müstəqilliyi uğrunda alovlu mübariz Xəlil Rza Ulutürk 1932-ci ilin bu günü dünyaya gəlib. 1988-ci ildən başlanan azadlıq hərəkatı Xəlil Rzanın ictimai fəaliyyətinin daha canlı və ən parlaq səhifələridir. (1932-1994)

4. 21 oktyabr 1980-ci ildə Azərbaycan müğənnisi, Əməkdar Artist Nəzakət Məmmədova vəfat edib (1944-1980). 

5. 21 oktyabr 1932-ci ildə ustad sənətkar, aşıq Kamandar (Əfəndiyev Kamandar Həmid oğlu, 1932 - 25.10.2000 anadan olub. 

6. 21 oktyabr 1935-ci ildə ədəbiyyatşünas alim, professor, Prezident təqaüdçüsü Fəridə Vəlixanova anadan olub. Azərbaycanda tərcüməşünaslıq elminin ilk tədqiqatçısıdır.

7. 21 oktyabr 1945-ci ildə rus kinorejissoru və aktyoru Nikita Mixalkov anadan olub. Çəkdiyi filmlər: “Qara gözlər”, “Günəşdən yorulmuşlar” (“Oskar” mükafatı, 1994), “Urqa - məhəbbət ərazisi”, “Sibir bərbəri” və s.

8. 1969-cu ildə Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Ruslan Polovinko dünyaya gəlib. 

9. 2020-ci ilin bu günündə  Azərbaycan polkovnik-leytenantı, Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı Anar Əliyev şəhid olub. 

10. Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı Azər Yusifli 21 oktyabr 2020-ci ildə şəhidlik zirvəsinə ucalıb.

11. Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı Camal İsmayılov 21 oktyabr 2020-ci ildə şəhid olub.

Surxay Atakişiyev, Bizim.Media