Türkiyəyə XƏBƏRDARLIQ -  2030-cu ilə qədər dağıdıcı ZƏLZƏLƏ olacaq

Türkiyəyə XƏBƏRDARLIQ -  2030-cu ilə qədər dağıdıcı ZƏLZƏLƏ olacaq

Hazırda oxunan: Türkiyəyə XƏBƏRDARLIQ -  2030-cu ilə qədər dağıdıcı ZƏLZƏLƏ olacaq

146346

Seysmoloqlar bildirirlər ki, Türkiyədə yeraltı fəlakət İstanbulun sahilində yerləşən Mərmərə dənizi ərazisində yenidən baş verə bilər və bu halda sunaminin olması da istisna edilmir.

Bizim.Media xəbər verir ki, bu barədə Rusiyanın RİA-Novosti agentliyi beynəlxalq seysmoloqlara istinadən təhlil hazırlayıb. 

Məqalədə qeyd olunur ki, 1999-cu ildə episentri Türkiyənin paytaxtından 80 kilometr aralıda, Mərmərə dənizinin İzmit körfəzində olan 7,4 bal gücündə zəlzələ 17 mindən çox insanın həyatına son qoydu. Ondan sonra aparılan araşdırmalar, irəli sürülən proqnozlar və baş verənlərin təhlili göstərdi ki, növbəti dağıdıcı hadisə təxminən 25 ildən sonra, yəni 2020-2030-cu illərdə yenidən baş verəcək.

Proqnoz özünü doğrultdu, amma bu dəfə başqa başqa yerdə baş verdi: 2023-cü il fevralın 6-da ölkənin cənub-şərqində doqquz saat fərqlə 7,8 və 7,5 bal gücündə iki güclü təkan oldu. Ardınca isə minlərlə kiçik təkanlar baş verdi. Nəticədə, Türkiyə və Suriyada 60 minə yaxın insan həlak oldu, on minlərlə insan dağıntılar altında qaldı. 8 əsrdən çoxdur ki, Kiçik Asiyada bu cür dəhşətli zəlzələ baş vermirdi.
Yazıda, Türkiyə seysmik bölgə olduğu diqqətə çatdırılır və qeyd olunur ki, litosfer plitələrinin qovşaqları və onların arasında iki böyük qırılma var. Onlardan biri ölkənin şimalında və cənub-şərqində, yəni Şimali Anadoluda (ŞAR - onun qərb hissəsində İstanbul yerləşir) və Şərqi Anadoludadır ki, düz Qəhrəmanmaraş vilayətinin ortasından keçir.

Hər iki nasazlıq daim hərəkətdədir, bəzən yavaş, bəzən kəskin, bəzən də tez-tez baş verən titrəmə ilə müşayiət olunur. Yer qabığındakı bu cür strukturları alimlər “canlı” adlandırırlar. Onlar müxtəlif geomorfoloji və geofiziki üsullarla, o cümlədən peyklərdən və dəqiqliyi millimetrə çatan GPS sistemlərindən istifadə etməklə öyrənilir.
ŞAR-ın üfüqi hərəkətlərinin ölçülməsi göstərdi ki, ondan cənubda süxur kütlələri ildə 16-19 mm sürətlə, şimalda isə Qara dəniz sahili boyunca daha yavaş hərəkət edir ki, bunun da nəticəsində narahat olan  dayaqlı cənub tərəfi şimal tərəfdən bir neçə metr “qaçıb”. Yerin "bağırsaq"larında böyük gərginlik yığılıb ki, bu da Mərmərə dənizində 7 baldan çox zəlzələnini baş verməsini və İstanbula da təsir edəcəyini gözləməliyik. Diqqətə çatdıraq ki, bu proqnoz ilk dəfə 2016-cı ildə dərc edilib və hələ də gerçəkləşməyib.

Alimlər mümkün fəlakət barədə də xəbərdarlıq edirlər.

Ötən gün İstanbul Bələdiyyəsinin Zəlzələlər üzrə Alimlər Şurasının üzvü Naci Görüra yeni təhlükəni xatırladıb. Onun sözlərinə görə, regionun iki min illik seysmiklik tarixinin öyrənilməsi və geofiziki məlumatların təhlili əsasında yeni proqnoz verilib. Onun həmkarı Haluk Eyidoğan da 2030-cu ilə qədər Mərmərə dənizində fəlakət ehtimalının 50 faizdən yüksək olduğunu diqqətə çatdırıb.

Əsas məqsədləri əhalini qorxutmaq deyil, hakimiyyət orqanlarını xəbərdar etmək olduğunu vurğulayan mütəxəssislər bunu ona görə indidən deyirlər ki, hakimiyyət orqanları əvvəlcədən tədbir görə bilsinlər. Çünki insanlar hər şeyi tez unudurlar.
Alimlər hadisələrin inkişafı, risklərin qiymətləndirilməsi və məhv edilməsi ilə bağlı müxtəlif ssenariləri İstanbul meriyasına təqdim ediblər. Hesablamalara görə, 7,5 bal gücündə zəlzələ zamanı metropolda 90 minə yaxın bina dağılacaq. Artıq səlahiyyətli orqanlar da zərərçəkənlərin köçürülməsi üçün aşağı seysmik ərazilərdə ehtiyat şəhərlər tikməyi planlaşdırır. Bununla belə, fəlakət dərhal Türkiyənin 25 milyon insanın yaşadığı 7 vilayətini əhatə edəcək və nəticələri çox ağır olacaq.

Rövşən Ziya, Bizim.Media

© Materiallardan istifadə edərkən hiperlinklə istinad olunmalıdır.
Mətndə səhv varsa, onu qeyd edib ctrl + enter düyməsini basaraq bizə göndərin.

XƏBƏR LENTİ

Xəbərin mətnində orfoqrafik səhv var

Qeydinizi daxil edin

RADİO