İnternet toru yarandıqdan sonra, bütün dünyada demək olar ki, bir çox işlər asanlaşdı. Bir çoxlarının əlçatmaz, uzun müddətli prosedurla əldə edəcəyi şeyləri internet bizə asanlıqla qızıl qabda təqdim etdi.
Yalnız bir çox məsələlərdə olduğu kimi hər bir işin mütləq qaranlıq tərəfi mövcuddur.
Siz düşünürsüz, biz edirik....
Düşünürsüz ki, internet hər kəsin üzünə açıqdır və sənə faydalı olan bütün mövzuları burada tapa biləcəksən. Bəli, haqlısız. Bir düyməni basmaqla informasiya toplusunu kompüterinin ekranına necə yükləndiyini görəcəksən. Ancaq alışdığımız internetdən fərqli olaraq, elektron dünyada gizli bir şəbəkə də fəaliyyət göstərir.
Deep Web - Qaranlıq İnternet
Deep Web xüsusi bağlantı qurularaq hər kəsin asanlıqla girəbilmədiyi sahədə yerləşdirilmiş saytların olduğu şəbəkəyə deyilir. Bura sadəcə interneti qoşub daxil olacağınızı düşünürsüzsə, yanılırsız.
MÖVZU İLƏ BAĞLI:
Azərbaycanda neçə radio-televiziya stansiyası var? – Açıqlandı
Adi axtarış sistemləri və standart veb-brauzerlər “Dark Web” səhifələrini görə bilmirlər.
Mahiyyətinə görə “Dark Web” xüsusi virtual fəzadır, burada istifadəçilərin anonimliyi təmin edilir. Adi axtarış sistemlərində hər hansı bir sözü axtaranda qarşınıza çıxan səhifələr “Surface Web” – görünən veb adlanır.
Bəzi tədqiqatçılara görə, “Surface Web” İnternetin sadəcə 4%-ni təşkil edir, qalan 96%-ni isə “Deep Web” təşkil edir.
“Dark Web” - adından da göründüyü kimi qara bazar rolunda çıxış edir. Bu şəbəkədə, dünyada qeyri-leqal, qadağan olunmuş hər nə varsa asanlıqla əldə etmək imkanı var. Burada istənilən qaçaqmalı, oğurlanmış əşyanı və ya qanunsuz əldə edilmiş informasiyanı və s. alıb satmaq olur. Hətta burada istənilən adam “düşmənini” aradan götürmək üçün asanlıqla bu işi həyata keçirəcək qatil tapıb, ona “sifariş” verə bilər. Bu zaman əli cibində yox, kriptovalyuta da olmalıdır. Çünki qaranlıq dünyanın öz qanunları olduğu kimi, “Dark Web”ində öz qanunları var.
Burada ödəniş ancaq bitkoin ilə həyata keçirilir.
Bundan başqa bu qanunsuz dünyada narkotiklər, silah, oğurlanmış kredit kart nömrələri, müxtəlif pornoqrafiya, uşaq pornoqrafiyası əldə etmək mümkündür. Hətta çirkli pulların yuyulmasında da “Dark Web” sizin üçün paltaryuyan maşınının funksiyasını yerinə yetirə bilər.
Bəzi məlumatlara görə, “Darknet” bazarının təxminən 2/3-sini narkotik ticarəti təşkil edir.
Təcavüz, porno, intihar dolu canlı yayımlar...
"Deep Web" qanunsuz dövriyyəsi bununla da kifayətlənmir. Burada canlı yayım etmək üçün, ödənişli əsaslarla "Red rooms"-lar var. Bu otaqlar Facebook, Instagram və Youtube kimi sosial şəbəkələrdə də canlı yayım imkanı yarada bilir. Bu canlı yayımlarda asanlıqla işgəncə, təcavüz, hücum, intihar və digər qatı cinayətli səhnələrin şahidi olmaq olar.
"Deep Web"-in işıqlı tərəfi…
"Deep Web"-də qaranlıq tərəflərindən başqa kitabxanalar, ədəbi jurnallar kimi qanuni və zərərsiz bir çox layihələr də mövcuddur. İnsanlar qeyri – qanunu işlərdən başqa bəzən bu şəbəkəni gizlilik və söz azadlığı üçün də seçirlər.
“Dark Web”-də işləmək və anonimliyi təmin etmək üçün xüsusi proqram təminatı quraşdırmaq tələb edilir. Burada yalnız 2 variant mövcuddur:
1) I2P (Invisible İnternet Project) protokolu;
2) TOR (The Onion Router) protokolu.
Deep Webə Necə daxil olmaq olar?
Deep webə daxil olmaq üçün kompüterinizə “Tor Browser” yükləmək lazımdır. Bundan sonra siz qaranlıq dünyanın astanasından keçib, ora daxil ola bilərsiniz. Lakin bu brauzerdə Google sistemindəki kimi axtarış etmək mümükün deyil.
Sistem necə işləyir?
Bu dünyada rahatlıqla hərəkət etmək üçün giriş zamanı sizin məxfiliyiniz avtomotik olaraq sistem tərəfindən dəyişilir.
Bu necə baş verir?
TOR daxil olarkən sizin IP ünvanınızı VPN sitemi vasitəsilə dəyişir və əslində olduğunuz ölkəni, ünvanı gizlədir. Beləliklə, sizin yer kürəsinin hansı səmtindən şəbəkəyə daxil olmanız anonimliyini rahat bir şəkildə qoruyur.
Buradakı olan veb ünvanlarda hər zaman öyrəşdiymizdən daha fərqlidir. Bütün saytların sonluğu .onion-la bitir. Bu saytları tapmaq üçün isə xüsusi siyahı saytlarına keçməyiniz lazımdır.
Buranın özəliklərindən biri də qarşımıza hər zaman alışdığımız standart domenlər, standart url-lar yerinə, aksjhdksjh6543.onion kimi ünvanların çıxmasıdır.
Şəbəkənin özünün Bu Hidden Wiki – Deep Webin adlı vikipediyası da mövcuddur. Əgər sizin qaranlıq dünya haqqında məlumat əldə etmə fikriniz olsa çıxış yolunuz ancaq yönləndirmə ilə giriş edərək Hidden Wikiyə daxil olmanız lazımdır.
Hiddenwiki.org ünvanında bu qaranlıq dünya ilə bağlı müxtəlif məlumatlar yer alır.
Ən maraqlısı isə bu cür qeyri –leqal bazarı olan dərin dünyaya daxil olmağın qadağan edilməməsidir. Nə brauzer olaraq Tor işlətmək, nə də “Deep web”ə daxil olmaq qeyri – leqal sayılmır.
Sonda xatırlatma…
Yayılan məlumatlara görə, TOR şəbəkəsi ABŞ Hərbi Dəniz Tədqiqatları laboratoriyasında yaradılıb. Layihənin əsas məqsədi ABŞ gizli xidmətlərinin bir-biri ilə internet vasitəsilə canlı rabitə qurmağa, təhlükəsiz şəkildə lazım olan sənədlərin ötürülməsi və saxlanması məqsədi daşıyıb.
Qeyd edək ki, ilk vaxtlar bu şəbəkənin dünyaya açıq olmayacağı nəzərdə tutulsa da sonradan verilən qərar dəyişdirilərək layihə "The Electronic Frointer Foundation" fonduna verilib.
Vüsalə Balayeva, Bizim.Media
