Ölkələrə görə iftar MENYULARI – SİYAHI

Dünyada 2 milyarddan çox insan İslam dininin daşıyıcısıdır. Hazırda İslam dünyası mübarək Ramazan ayını yaşayır. Maraqlıdır ki, iftar ideyası 2023-cü ildə YUNESKO iftarı Ümumdünya

Qeyri-Maddi Mədəni İrs Siyahısına daxil edilib. Bu mənada iftar üçün hazırlanan yeməklər iftar ideyasından az əhəmiyyət kəsb etmir.

Xarici KİV-lər dünyanın müxtəlif ölkələrində iftar zamanı hansı yeməklərin daha çox yeyildiyini araşdırıb.

Bizim.Media həmin araşdırmanın nəticəsini təqdim edir:

İndoneziya

Bu gün dünyada ən çox müsəlman İndoneziyada yaşayır. Bu ölkədə 236 milyon insan və ya əhalinin demək olar ki, 85%-i özlərini İslam dininin davamçısı kimi tanıyır. İndoneziya müsəlmanlarının 87%-dən çoxu Ramazan ayında oruc tutur. İndoneziya müsəlmanları oruc zamanı yağlı və həddindən artıq ədviyyatlı yeməklərdən qaçaraq tərəvəz və meyvə yeməyə üstünlük verirlər.

Tipik İndoneziya iftarına aşağıdakı yeməklər daxildir:

Bakvan - xəmirdə qızardılmış tərəvəzlərdən hazırlanan yemək;

Bubur-ayam - toyuq, göyərti və yumurta ilə hazırlanan ənənəvi düyü sıyığı;

Kolak pisang - banan və kokos südü ilə haırlanan İndoneziya deserti;

Kokos və qovun ilə şirin içki.

İndoneziyada iftar vaxtı “Buka Puasa” adlanır. İndoneziyalı dindarlar uzun oruc tutduqdan sonra yeməklərinə soyuq və ya isti içki və şirin qəlyanaltılarla başlayırlar, sonra namaz qılınır və iftar üçün əsas yeməklər hazırlanır.

Hindistan

2024-cü ilin 1 yanvar tarixinə olan statistikaya görə Hindistanda 200 milyon müsəlman yaşayır. Bu da ölkə əhalisinin təxminən 20%-ni təşkil edir. Hindistan müsəlmanlarının seçim etmək üçün geniş çeşidli iftar yeməkləri var, lakin ölkədəki İslamın əksər ardıcılları Ramazan ayında axşam yeməyi rasionuna xurma, təzə meyvə və meyvə şirələri daxil edirlər. Hindistanın müxtəlif bölgələrində iftar şərbət və südlə açılır.

Ənənəvi Hind iftar yeməklərinə aşağıdakılar daxildir:

Pakoralar və samosalar - Əsasən tərəvəzlərlə qızardılmış qəlyanaltılar;

Halim - buğda və ədviyyatlı ət yeməyi;

Gugni - noxud və ya noxud köri;

Sooji halva - manna unundan hazırlanmış desert və ya pudinq.

Ramazan ayı ərzində Hindistan müsəlmanları axşam iftar etmək üçün tez-tez nəhəng icmalara toplaşırlar. İnsanlar tez-tez onlarla yaşamayan ailə üzvləri iftarı paylaşmaq üçün başqa şəhərlərə gedirlər.

Misir

Bu gün Misirdə yaşayan 90 milyondan çox insan müsəlmandır. Misir müsəlmanlarının demək olar ki, 30%-i Ramazan ayında oruc tutur. Hindistanda olduğu kimi misirlilər yeməkdən əvvəl orucu açmaq üçün əvvəlcə xurma yeyirlər. Ənənəvi olaraq, misirli ailələr iftar zamanı ən azı bir şorba və kifayət qədər miqdarda karbohidrat olan bir yemək verirlər. Əsas yeməklər isə toyuq, mal əti və ya balıqdır. Ramazan ayında Misirin ənənəvi içkisi ərik qurusundan hazırlanan qəmərəddindir.

Misirdə iftarda əsasən bunlar yeyilir:

Misir orzo şorbası – inci, arpa və toyuqdan istifadə etməklə hazırlanır;

Gül muamar - yağ, süd, toyuq və ya mal əti ilə bişmiş düyü;

Məxşi - üzüm və ya kələm yarpağı dolması, bəzən bibər dolması;

Kunafa - qaymaq, pendir və qoz-fındıq ilə hazırlanan ənənəvi Misir desertidir.

Bundan əlavə, misirlilər iftar zamanı həm təzə, həm də turşu şəklində çoxlu tərəvəz yeyirlər.

Türkiyə

Türkiyə əhalisinin 97%-dən çoxu müsəlmandır, yəni respublikada demək olar ki, 84,5 milyon insan İslam dininə etiqad edir. Türklərin demək olar ki, yarısı Ramazan ayında oruc tutur. Türkiyədə iftar əsl bayramdır, bütün qohum-əqrəbanın, dost-tanışların toplaşdığı, süfrənin hər cür təamlarla dolu olduğu əsl kulinariya bayramıdır.

Türkiyədə iftar müsəlman dünyası üçün ənənəvi olan xurma, quru və təzə meyvələrlə başlayır. Ramazan ayında axşam yeməyi zamanı pendir və qoz-fındıqlı un məmulatları da süfrədə xüsusi yer tutur. Türkiyəlilər iftarda həm ənənəvi ayran, həm qatıq kimi fermentləşdirilmiş süd məhsulu, həm də təzə sıxılmış şirələr içirlər.

Türkiyənin sevimli iftar yeməklərindən bəziləri bunlardır:

Türk və ya Osmanlı mərcimək şorbası;

Dolma - ədviyyat və göyərti ilə ət və düyü ilə doldurulmuş tərəvəz və ya üzüm yarpaqları;

Pide - ətli və pendirli “türk pizzası”;

Börək - ət və tərəvəz ilə xəmir yeməyi;

Müxtəlif növ kabablar;

Paxlava.

İran

Türkiyədə olduğu kimi İranda da əhalinin 90%-dən çoxu müsəlmandır. İranın 82,5 milyon sakini İslam dininə inanır, onların təxminən 40%-i Ramazan ayında oruc tutur. Maraqlıdır ki, Ramazan ayında bir çox iaşə obyektləri, o cümlədən restoranlar işləmir. Çünki sahibkarlar oruc tutan işçilərin istirahət etməsinə bu yolla imkan yaradırlar.

İranda ənənəvi iftar menyusuna təzə çörək, tərəvəz, qatıq, tərəvəz şorabaları, halva və meyvələr daxildir. Bundan əlavə, iranlılar da iftara həvəslə hazırlaşırlar:

Kül reşte - İran şorbası – Tərkibində soğan, ət, noxud, reşte (əriştə) və tərəvəz olur;

Zülbiyyə - Ramazan ayında yağda qızardılan və şərbət qatılan ənənəvi İran şirniyyatlarıdır.

Şole zard - qızılgül suyu və zəfəran əlavə edilmiş düyü pudinqi.

İranda orucu bir stəkan ilıq içki - süd, qızılgül yaxud zəfəran şərbəti və ya çayla açmaq adətdir. Yalnız bundan sonra oruc tutanlar iftarın əsas yeməklərinə başlayırlar.

Azərbaycan

Təxminən 10,5 milyon əhalisi olan Azərbaycanda əhalinin əksəriyyətini müsəlmanlar təşkil edir. Azərbaycanda dindar müsəlmanlar tez-tez iftar yeməyini ailələri və dostları ilə bölüşür, müsəlman icmasını bir-birinə daha da yaxınlaşdırmaq üçün tez-tez məscidlərdə iftarlar keçirilir. Ənənəvi Azərbaycan iftarına xurma, süd, meyvə, şirniyyat və çay kimi yeməklər daxildir. Bir çox dindar azərbaycanlılar iftar üçün bunları hazırlayırlar:

Plov;

Dolma;

Qovurma - tərəvəz və kartof ilə birlikdə ətdən hazırlanan yemək;

Quzu, toyuq və balıq kababları.

Surxay Atakişiyev, Bizim.Media