BİZİM TƏQVİM: 22 mayda baş vermiş tarixi hadisələr

2000-ci il dekabrın 20-də BMT-nin Baş Assambleyası 55/201 nömrəli qətnaməyə əsasən 22 may tarixini Bioloji müxtəliflik üzrə Konvensiyanı qəbul edib. Təşkilat həmçinin bu günün “Beynəlxalq bioloji müxtəliflik günü” kimi qeyd olunmasını elan edib. Əvvəllər isə 19 dekabr 1994-cü il tarixli, 44/119 nömrəli qətnamə ilə həmin gün dekabrın 29-da qeyd olunurdu. 

Bəs, mayın 22-də dünyada daha hansı hadisələr baş verib?

1. 22 may 1766-cı ildə İstanbulda dağıdıcı zəlzələ baş verib.

2. 1846-cı ilin bu günündə dünyanın ən böyük beynəlxalq informasiya-xəbər agentliklərindən biri Assoşieyted Press Agentliyinin əsası qoyulub. Agentliyin baş ofisi Nyu-Yorkda yerləşir. 

3. Rusiyanın tanınmış xeyriyyəçisi Pavel Tretyakov 1856-cı il 22 mayda görkəmli rəssam və heykəltaraşların əsərlərinin nümayişi üçün kiçik bir muzey açdı. İllər keçdikcə muzey genişləndi və dünyaşöhrətli Tretyakov qalereyasına çevrildi.

4. 22 may 1960-cı ildə Çilidə Rixter şkalasına görə 9,5 bal gücündə zəlzələ baş verdi. Bu Valdivia zəlzələsi o günə qədər ölçülə bilən ən böyük zəlzələ kimi qeydə alınıb.

5. 1982-cü ilin 22 may tarixində Avropa mədəniyyətlərini tanıtmaq üçün Avropa Şurası tərəfindən İstanbulda 18-ci Anadolu Mədəniyyətlər Sərgisi açılıb.

6. 22 may 2002-ci ildə Vatikan dövlətinin başçısı, Roma Papası II İohann Pavel Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin dəvəti ilə Bakıya rəsmi səfərə gəlib. Bu, dünya katolikləri liderinin tarixdə Azərbaycana ilk gəlişi, müsəlman ölkələrinə etdiyi azsaylı səfərlərdən biri idi.

7. 2006-cı ilin bu günündə Cənubi Azərbaycanın böyük şəhərlərində İran qəzetlərindən birində azərbaycanlıları təhqir edən karikaturanın dərcinə etiraz olaraq nümayişlər keçirilib.

9. 22 may 2010-cu ildə Hindistanın cənubunda sərnişin təyyarəsi yerə enərkən qəzaya uğradı, 158 nəfər həyatını itirdi, 8 nəfər sağ qaldı.

10. 2011-ci ilin 22 mayında Nuri Bilge Ceylan 64-cü Beynəlxalq Kann Festivalında "Bir zamanlar Anadoluda" filminə görə münsiflər heyətinin mükafatını qazanıb.

22 mayda həm də bu tarixi şəxsiyyətlər xatırlanır:

1. Böyük alman bəstəkarı Vilhelm Rixard Vaqner 1813-cü ilin bu günü dünyaya gəlib. 

2. 22 may məşhur fransız yazıcısı, dünyaşöhrətli “Səfillər”, “Notr Dam qozbeli” əsərlərinin müəllifi Viktor Huqonun xatirə günüdür. O, 1885-ci ildə 83 yaşında Parisdə dünyasını dəyişib.
(1802 - 1885)

3. Britaniyanın tanınmış yazıçısı Artur Konn Doyl 1859-cu ilin bu günü anadan olub. 

4. 22 may görkəmli Azərbaycan şairi Məhəmməd Hadinin xatirə günüdür.Şair 1920-ci ilin 22 mayında 41 yaşında dünyasını dəyişib. (1879-1920)

5. 1918-ci ilin 22 may tarixində görkəmli teatr rejissoru və aktyoru, SSRİ Xalq artisti, sənətşünaslıq doktoru, professor Mehdi Məmmədov dünyaya gəlib.(1918-1985). Akademik Milli Dram Teatrında səhnələşdirdiyi Hüseyn Cavidin “İblis” faciəsinə görə 1984-cü ildə Azərbaycan Dövlət mükafatı ilə təltif olunub. 

6. 22 may 1937-ci ildə tanınmış bəstəkar, Azərbaycanın Xalq artisti, professor Aqşın Əlizadənin doğulub.

7. Qarmon ustası, Xalq artisti Aslan İlyasov 1948-ci ilin bu günündə dünyaya gəlib.

Surxay Atakişiyev, Bizim.Media