Keçmiş millət vəkili, tanınmış publisist-jurnalist Əlövsət Ağalarovun Moderator.az-a göndərdiyi yazını oxuculara təqdim edirik. Yazını müəllifin göndərdiyi şriftlə verdiyimiz üçün oxuculardan üzr istəyirik:
"1992-ci ilin bu günleri--daha deqiqi, aprel ayinin 20-de Kelbecerde briqada komandiri rehmetlik Zaur Rzayev rayon ziyalilarinin bir qrupu ile görüÅ›ürdü. Meqsed camaatin orduya kömeyinin formalarini tapmaq, esger ve zabitlerin herbi sursatla, erzaqla pal-paltarla teminatini teÅ›kil etmek idi. Men bir gün evvel Murov yolu ile Kelbecere gelmiÅ›dim. Hansi müsibetle geldiyimi yazmayacam, sadece, bu çetinliklere baxmayaraq, ertesi günü o görüÅ›den derhal sonra Genceye qayidib Gence Å›eher Polis Idaresinin reisi eslen kelbecerli olan Eldar Hesenovdan lazim olan silah-sursatin alinib rayona aparandaki esl müsibetin ildönümünú oxucularla bólüÅ›meye çaliÅ›acagam.xa0
...Zaur Rzayevin dama-dama Å›agird defterinin qoÅ›a sehifesin doldurdugu siyahi elimde Ocaqqulunun "UAZ" maÅ›ini ile rehmetlik polis iÅ›çisi Åxa0akirle birlikde Murovdan aÅ›ib Genceye--ümid dalinca gedirdik. Ümid ise, esgerlerimize hava-su kimi lazim olan silah-sursat, bir de gece-gündüz bilmeden ordumuza, Kelbecere her cúr yardim eden Eldar Hesenov idi. Ocagin (Ocaqquluya bele müraciet edirdik) "UAZ"-i YanÅ›aqdan Murova diklenib sert döngeleri, sanki göylere millenen yoxuÅ›lari qirgi kimi keçir, müherrikin neriltisi arxa oturacaqda mürgú vurmaga çaliÅ›an Åxa0akirin yuxulamagina imkan vermirdi. Kelbecerin Çaykend kendinden olan Åxa0akir gece növbesinden sonra evlerine dincelmeye getmeyib bizi müÅ›aiyet edirdi. Qoçaq ve cesur oglan idi. Sonralar Yevlaxda avtoqezada helak oldu. Arada zarafatla deyirem ki, Ocaq, seni aparib Gencede bir-iki "KalaÅ›nikova" deyiÅ›ib rayona qayidanda deyeceyik ki, yolda ermenilere esir düÅ›dü. Fagir-fagir qayitdi ki, Elövset müellim, sen Allah ele demeyin, heç olmasa deyin ki, yolda qarÅ›imiza qefil çixan düÅ›menle qeyri-beraber döyüÅ›de qehremanliqla Å›ehid oldu. Gúlúśürük, amma hiss edirem ki, ürekden deyir. Yeni, bele ölüm isteyir. Murovun zirvesine çixanda maÅ›ini saxlayib düÅ›ür, hesretle iki-üç saat qabaq ayrildigimiz Kelbecere baxib yeniden sükan arxasina keçir. AxÅ›am Gencede mehmanxanada bilecekdim ki, dogrudan da Kelbecerden yana nigaran imiÅ›...
xa0 Ermeni tebligati öz mekrli iÅ›ini görmüÅ›dü: saiye buraxirdilar ki, aprelin xa024-de--qondarma "ermeni soyqirimi"nin ildönümünde Kelbeceri iÅ›gal edecekler. Bizim de ele bele telesik lazim olan silahlari tapib getirmekde meqsedimiz bu mekrli plana qarÅ›i hazirliqli olmaq idi.xa0
xa0
Genceye axÅ›am 11-12 radelerinde çatdiq ve birbaÅ›a Å›eher Milis Idaresine getdik. Növbetçi dedi ki, reise ne deyim, deyim ki, kim gelib? Dedim deynen Kelbecerden gelmiÅ›ik. Ta ad-filan demedik. Ikinci mertebeye--reisin otagina qalxib düÅ›meyi bir oldu. "Reis sizi gözleyir." Otaqda bir neçe nefer de vardi. Görúśdúk, onlarla bizi taniÅ› edib dedi ki, bilirem, bunlar silah-sursat dalinca gelibler, sabah tezden sizin hereniz bir maÅ›in silah tapirsiniz. Zaur Rzayevin siyahisini verdim ve dedim ki, ilk nüvbede iki eded ikilüleli iriçapli Zenit qurgusu lazimdir. Çünki ermenilerin herbi helikopterleri Söyüdlü ve Dikyurd zastavalarina hücum edir. Eldarin bir baxiÅ›iyla yanindaki adamlar siyahini elimden alib sagollaÅ›ib getdiler. Bele baÅ›a düÅ›düm ki, Kelbecerdeki narahatliqdan halidir ve artiq sabah bütn silah-sursati aparmaq üçün avtomobiller de hazirdir. Ne illah etdise, eve getmekden imtina edib mehmanxanada qalacagimizi bildirdim. Bizi "Gence" mehmanxanasina apardi, otaqlarimizi alandan sonra restoranda çörek yemeye düÅ›dúk. Onsuz da bilirdik ki, Kelbecerdeki veziyyeti, ordumuzun demek olar ki, olmayan techizatini, neye ehtiyaci oldugunu bizden yaxÅ›i bilir. Ayrilanda dedi ki, onsuz da men de eve getmeyecem, etraf rayonlarda ve kendlerde veziyyet agirdir, postlari yoxlayacam, sabah tezden gelib sizinle seher yemeyi yeyib maÅ›in karvanini yola salacagiq... Sübh tezden bir milis iÅ›çisi geldi ki, reis sizi aÅ›agida gözleyir. Ocaq gözlerini ova-ova dedi ki, ay qardaÅ›, heç olmasa, bir az yatib dinceleydik de, xoruz banlamamiÅ›dan bizi durguzursunuz. Dedim Ocaq, seni deyiÅ›eceyimiz "KalaÅ›nikovlar" gözleye bilmir, getmeliyik. Ne ise, telem-telesik bir tike çörek yeyib Milis Idaresine gelende gördúk ki, silahla dolu 3 "Kamaz" maÅ›in bizi gözleyir. Eldar gece sehere kimi yatmayib, bu maÅ›inlari silahla doldurtdurub hazir veziyyetde Milis Idaresinin qabagina getizdiribmiÅ›. Her maÅ›inin da kabinesine iki-üç günlük azuqe: çörek, pendir, kolbasa, Gence qaymagi ve s. SagollaÅ›ib yola düÅ›dük. Toganadan Murova sari burulanda qeyri-iradi dönüb çayin kenarindaki "Yol evi" adlanan beÅ›-alti barak tipli daxmaya baxdim ve zarafatla dedim, Ocaq, bunlardan birini özüne seç, deyesen bu gece burada qalacagiq. Sen deme, zarafatim ebes deyilmiÅ›. Hemen geceni xa0pençerelerinin Å›üÅ›esi sinib tökülmüÅ› bu baraklarda qalacagimiÅ›iq. xa0Ilan vuran yatdi, biz yatmadiq. Külek sanki qaraçi kamani kimi inleyir, Murovun sazagini iliklerimize iÅ›ledirdi. Seher açilar-açilmaz yola çixdiq. Minbir müsibetle TurÅ›suya qeder gede bildik. Yol tamam baglanmiÅ›di. MaÅ›inlar amansiz Murova teslim olub fagir-fagir mürgü vururdu. Bir nefer sürúcü maÅ›indan düÅ›üb mene yaxinlaÅ›di ve dedi ki, bu minvalla gözlesek, hele bir-iki sutka buradayiq. Güzgü deyilen yerde buldozer var, gedib onu getirmek lazimdir ki, maÅ›inlari bir-bir dartib çixarsin. Åxa0akire dedim siz maÅ›inlardan aralanmayin (silah-sursati yiyesiz qoymaq olmazdi) , men gedim görüm neynirem. Tek-tenha yola düÅ›dúm. Yixila-dura birteher sonuncu döngeye çatdim ve heqiqeten de, Murov yolunu böyük fedakarliqla açan Nesreddinin buldozerini gördüm. Hal-ehval tutdum ve ehvalati ona daniÅ›dim. And-aman eledi ki, yanacagim yoxdur, gede bilmeyecem. Dedim vedren var, dedi beli. Dedim götür dalimca gel. Yaxinliqdaki bir "Kamaz"a yaxinlaÅ›ib bir vedre yanacaq istedim. Dedi vallah, menim de maÅ›inimin yanacagi qurtarib. Ne ise, kime yaxinlaÅ›dimsa, heç kimde yanacaq tapilmadi. Yaziqlari qinamirdim da, anlayiÅ›la qarÅ›ilayirdim. Iki sutka yolda qalib olan-qalan yanacagi da yandiriblar. Axir ki, qohumum Aydini gördüm ve iki vedre yanacaq alib Nesreddinin buldozerine töküb yolda qalan maÅ›inlari bir-bir dartib Murovun baÅ›ina çixardiq. Nehayet gelib öz maÅ›inlarimizi da buksire qoÅ›ub dardan qurtardi. Sen deme, esl müsibet buradan baÅ›layirmiÅ›: Murovun Kelbecer üzünde bir maÅ›in yolun içine aÅ›ib yolu tamam baglayibmiÅ›. Hemen gece ne zúlüm, ne sintiran çekdik, bir biz bildik, bir de Allah. Tesevvür edin, Murovun düz zirvesi, qar-boran, külek de ki, külek! Külek deyirem ey, sene!.. Bir atalar meseli var: eri döymüÅ› arvadi it de bir yandan tutdu... maÅ›inimizin benzini qurtardi! Tentli "UAZ", Murovun aÅ›irimi ve qar-boran! Dedim he, Ocaq, bizimki bura qedermiÅ›. Indi seni de, meni de, Åxa0akiri de heç bir pasli "berdankaya" da deyiÅ›mezler. Indi kelmeyi-Å›ehadetini yadina sal! Yarim saat keçmemiÅ› dedi Elövset müellim, ölürem, soyuq iliyime iÅ›leyir. BaÅ›ladim bunu yumruqlamaga, boynunu-baÅ›ini ovuÅ›durmaga. Arada zarafatimdan da qalmirdim. Çetin anlarda insani incenbir yumor da xilas ede biler. Deyirdim Ocaq, rehmetlik Eliqulu kiÅ›i bilseydi ki, oglu Murovun xa0zirvrsinde sahibsiz-yiyesiz ölecek, xa0heç seni bu dünyaya getirmezdi. Arada ximir-ximir gülümseyib müellim, ölürem, soyuq ehedimi kesir. Bu defe ciddi terzde dedim: Ocaq, döz, qerib quÅ›un yuvasi soyuq olur... amma ne bileydim ki, bir il keçmeyecek, hamimiz qerib quÅ›a dönüb dogma ocaqlarimizda perik düÅ›ecek ve bir de isti yuva görmeyeceyik... Åxa0akirin vecine deyildi: eyninde qalin kürk vardi, o dözürdü. Ocaq yaziq, ariq adam, eyni-baÅ›i nazik... dedim maÅ›inda yandirmaga ne ise bir Å›ey yoxdur? MaÅ›inin kitabini çixardi, her 20 deqiqeden bir bir vereq yandiririq, ellerimizi azaciq isidirik ve yeniden donmamaga baÅ›layiriq. Sonuncu sehifeni yandiranda artiq hava iÅ›iqlaÅ›irdi... bir ag vereq saxladim ve vesiyyeteoxÅ›ar bir cümle yazib qabaq Å›üÅ›eye yapiÅ›dirdim. Soyuqdan titreyen barmaqlarin eyri-üyrü xettle yazdigi cümle beleydi: biz ölsek, bu maÅ›inlari ilk növbede Kelbecere çatdirin! Ne ise, ölmedik. Allah saxlayanda saxlayir. Demek, külek qari sovurub maÅ›ini tamam baglayibmiÅ›. Bizi de sag-salamat saxlayan o qar olubmuÅ›... Aprelin 23-de artiq Kelbecerdedeydik. Ve deyim ki, hem de o silahlarin kömeyi ile düÅ›men bir il Kelbecere gire bilmedi. Indi oturub o dehÅ›etli günleri minqat ürek agrisiyla xatirlayiram: özümúzú bir kitabi yandirmaqla qoruduq, amma Veteni qoruya bilmedik...
