Ramazan ADƏTLƏRİ: Bu ölkədə İFTAR VAXTI toplardan atəş açmaqla xəbər verilir

Şaban ayının bitməsinə və mübarək Ramazan ayının başlamasına bir neçə gün qalıb. Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin (QMİ) təqviminə əsasən, ölkəmizdə Ramazan ayı bu il martın 23-də başlayacaq. Martın 22-si niyyət axşamıdır. 

Ramazan ayı dünyada yaşayan 1,5 milyard müsəlman üçün yenilənmə, əmin-amanlıq, təfəkkür ayıdır. Bu ay ilə bağlı dünyanın islam ölkələrində bir sıra maraqlı adətlər formalaşıb. Bəzi məqamları təqdim edirik. 

Türkiyə

Türkiyədə Ramazan ayının ruhunu ən yaxşı şəkildə əks etdirən onlarla müxtəlif adət-ənənələr var. Əksəriyyəti Osmanlı İmperiyasından miras qalan bu adətlərdən ən diqqət çəkəni Ramazan təbilçiləridir. Osmanlı İmperiyasında Ramazan adət-ənənələri arasında çox mühüm yeri olan Ramazan təbilçiləri təbil çalmaqla sahur və iftar vaxtlarını insanlara xəbər verirdilər. 

Türkiyədə Ramazanın paylaşma, insanların bir-birinə kömək etmə ayı olduğunu göstərən ənənələr də var. Bu ayda insanlar ehtiyacı olan yaxınlarına, tanıdıqlarına yemək aparmağı, onlarla iftar süfrəsini paylaşmağı, hədiyyələr verməyi özlərinə bir borc bilirlər. 

İndoneziya 

Dünyanın ən sıx müsəlmanları yaşayan İndoneziyada Ramazan ənənələrinin bütün ölkəyə yayılması təəccüblü deyil. Bu Cənub-Şərqi Asiya ölkəsinin bəzi Ramazan ənənələrinə özünəməxsus yanaşması var. Məsələn, onlar oruc tutmağa və dua etməyə başlamazdan əvvəl bədəni və ruhu təmizləndiyinə inanılan padusan adlı bir təmizlənmə ritualını yerinə yetirirlər.

İndoneziya müsəlmanları Ramazan ayının ilk günündən əvvəl göllərdə, çaylarda və şəlalələrdə çimirlər. Onlar Ramazan ayında evlərini gül ləçəkləri ilə bəzəyirlər. İndoneziya müsəlmanları Ramazan ayının ilk günü vəfat etmiş yaxınlarını ziyarətlə, onlar üçün Qurani-Kərimdən surələr oxumaqla başlayırlar. İnsanlar böyük coşqu ilə birgə namaz qılar, daha sonra evlərinə xüsusi gül ləçəkləri səpərək mənzillərini bəzəyərlər...

Misir

Misir də Ramazan ayında xüsusi bir coşğu yaşanır. Bütün şəhər, qəsəbə və kəndlərdə küçələr rəngarəng fənərlərlə bəzədilir. Bu Ramazan ənənəsi 10-12-ci əsrlər arasında bölgəni idarə edən Fatimilər dövründə formalaşıb. Rəvayətə görə, həm də İslam dünyasının xəlifəsi olan hökmdar, Ramazan ayının ilk günü Qahirəyə səfər edərkən onu qarşılamaq istəyən yerli sakinlər qaranlıq küçələri şamlarla işıqlandırıblar. Bu şamlar zamanla gözəl naxışlı və rənglənmiş fənərlərə çevrilib və Ramazanda Misir küçələrini möhtəşəm şəkildə işıqlandırmaqda davam edirlər.

Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri

Bir-birinə bənzər, bir çox müsəlman coğrafiyası Ramazan ayı ilə şirniyyat arasında güclü əlaqə qurur. Bu ölkələrdən biri də Ramazana bir ay qalmış Şaban ayının ortalarında “həq əl ləilə” adlanan ənənəni qoruyub saxlayan Birləşmiş Ərəb Əmirlikləridir. Nəsildən-nəslə ötürülən bu ənənə və qədim əmirlik irsi “bu gecə üçün” deməkdir. Bu əlamətdar gündə parlaq və rəngarəng paltarlar geyinən uşaqlar qapı-qapı gəzir, mahnı oxuyur, qonşularından şirniyyat yığırlar. Bu adət Qətər, Bəhreyn, Oman, Küveyt və Səudiyyə Ərəbistanında movcuddur.

Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində qorunan Ramazan ayının adət-ənənələri bununla məhdudlaşmır. Ölkədəki müsəlmanlar iftar və sahurda qaynadılmış buğda və ətlə hazırlanmış “dovşan” adlanan ədviyyatlı yeməkdən istifadə edirlər. Harees yeməyinin sıyıq kimi tutarlılığı ilə həm mədə, həm də ruhun qidalandırdığına inanırlar.

Mərakeş

Türkiyədə olduğu kimi, Mərakeşdə də iftar və sahurda zəngli saat rolunu oynayan Ramazan ənənələri var. Naf adlanan bu adət-ənənə, xüsusən sahur vaxtı insanların oyanmasında böyük məsuliyyət daşıyır. Bu ənənəni saxlayanlar Ramazan ayının axırıncı gecəsində ay ərzində etdikləri xidmətin mükafatını alırlar. Türkiyədən fərqli olaraq, Osmanlı geyimləri yerinə qandora papaqları kimi ənənəvi Mərakeş paltarları geyilir. Həmçinin, Mərakeşdə nafar zəngləri nağara ilə deyil; Bu, dua mahnıları oxumaqla və müxtəlif nəfəs alətlərində ifa etməklə baş verir. 

Ölkədə Ramazan və orucluq ənənələri arasında şirniyyat mühüm yer tutur. Mərakeşlilərin “ftour” adlandırdıqları iftar vaxtının başlanğıcı adətən desertlərlə hazırlanır. Mərakeş müsəlmanları xurma, meyvə şirəsi və digər yüngül desertlərlə iftar edirlər. Sonra harir adlanan isti mərcimək və pomidor şorbası, həmçinin qaynadılmış yumurta, ləzzətli xəmir və qızardılmış balıq kimi daha doyurucu yeməklər süfrəyə gəlir.

Livan

Livan Yaxın Şərqdəki bir çox qonşuları ilə eyni Ramazan ənənələrini bölüşür. Dünyanın ən qədim adət-ənənələrindən biri olan “Midfa əl iftar” da onlardan biridir. Bu ənənəyə görə günün sonunda toplardan atəş açılaraq insanlara iftar vaxtı olduğu bildirilir. Bu ənənənin əslində Misirdə yarandığı və hər şeyin hökmdarın topdan atəş açması ilə başladığı güman edilir. Bu gün Livanda hətta bu məqsədlə istifadə edilən xüsusi tarixi toplar saxlanılır.


Aygün İbrahimli, Bizim.Media